Ben je benieuwd naar het verhaal van Frederiksoord? Maak dan een (knooppunten) wandeling door dit unieke gebied op de grens van Drenthe en Overijssel. Of boek een excursie met de Kolonie-Express. Je zult versteld staan wat er in de kolonie van Weldadigheid heeft afgespeeld. Maar vooral wat er allemaal bewaard is gebleven. Zoals het Sterrebos, de Van Swietentuin, het kolonieschooltje en heel veel historische gebouwen die je in de omgeving van Frederiksoord tegenkomt.
Ontdek Frederiksoord met de Kolonie-Express
De Maatschappij van Weldadigheid ook wel het Weldadig Oord genoemd kun je op verschillende manieren verkennen. Lopend, op de fiets maar ook met de Kolonie-Express. In deze stoere terreinwagentrein, dus niet zo’n suf treintje waarin je liever niet gezien wil worden, doorkruis dit bijzondere gebied en maak je kennis met het verhaal van Frederiksoord. Frederiksoord was namelijk de eerste van de zeven proefkoloniën van Weldadigheid die in 1818 ontstonden, met als doel nieuwe kansen te bieden aan paupers uit stedelijke gebieden.
Rondrit met een verhaal
De rondrit door de maatschappij van Weldadigheid start bij het Huygenshuis. In de lommerijke tuin met oude bomen of bij slecht weer in de Eetkaemer kun je terecht voor een kop koffie of thee. Mét appeltaart natuurlijk. Die moet je proeven. Maar vergeet ook niet om een blik te werpen op de fantastische verzameling antieke klokken die in het voormalige postkantoor staan uitgestald.
Na al dit moois te hebben bekeken stap je in de Kolonie-express. Tijdens een rondrit van ongeveer 1,5 uur kom je heel veel te weten over dit unieke gebied. Want gids en chauffeur Bob Veldman is naast uitbater van de Eetkaemer en klokkenmaker ook een geanimeerd verhalenverteller. En kent de historie van dit unieke gebied, dat zelfs is uitgeroepen tot UNESCO Werelderfgoed op zijn duimpje.
Tijdens de rondrit krijg je dan ook heel veel informatie, maar ook uitgebreid de tijd om de prachtig gerestaureerde gebouwen te bekijken. Je doorkruist het Sterrebos, een bos dat haar naam dankt aan de stervorm van de paden die samenkomen op één open plaats: de ‘droge kom’. Rijdt door de Tuin zonder drempels, ook wel Van Swietentuin genoemd waar nog heel veel sporen uit de Koloniën zichtbaar zijn.
Waar je ook de contouren ziet van de plek, waar de eerste koloniewoning en het stookhuis hebben gestaan. Verderop in de tuin kun je een kijkje nemen in het eerste kolonieschooltje, wat prachtig is nagebouwd. Dit geldt trouwens ook voor de koloniewoning die je ook van binnen kunt bekijken.
Het Kolonieschooltje en het Koloniehuisje zijn onderdeel van het buitenmuseum van de Koloniën van Weldadigheid.
Wandelen door de omgeving van Frederiksoord
Ga je toch liever wandelen? Kies dan de parkeerplaats van museum De Koloniehof als startpunt van je knooppuntenwandeling door Frederiksoord. Je verlaat de parkeerplaats en slaat rechtsaf. Waar je al snel een pijltje van de knooppuntenroute ziet staan. Je passeert de voormalige dokterswoning, een ambtenarenhuisje en de G.A. van Swieten Boschbouwschool. Allemaal prachtig gerestaureerde gebouwen met een verhaal. Dat heel duidelijk wordt beschreven op de informatiepanelen.
Vanaf knooppunt 04, wandel je het Sterrebos in. Onderweg zie je de bordjes van de uitgezette Sterreboschroute. Maar ook als je de pijltjesroute van het Recreatieschap Drenthe volgt, krijg je een goed beeld van het begin van de geschiedenis van de Maatschappij van Weldadigheid.
Wandeling met een verhaal
In het Sterrebos passeer je een aantal bankjes, die ook een verhaal hebben. Zo lees je bijvoorbeeld meer over huis Westerbeek, dat vroeger aan de overkant van de Westerbeeksloot stond. In 1766 wordt landgoed Westerbeeksloot verkocht aan Jonker Nicolaas van Heloma die het huidige Huis Westerbeek bouwt en het Sterrebosch aanlegt. Het oude landhuis Westerbeek is in 1840 helaas afgebroken.
Bij een ander bankje lees je over een plek waar vroeger een oude boerderij heeft gestaan. Die in 1830 is verbouwd tot een algemeen magazijn en bureau van de boekhouder van de directeur van de maatschappij van Weldadigheid. Het pand is in 1850 gesloopt. Nu is er nog een opvallende beukenlaan te zien, die overgaat in een laan met eiken.
Wil je een andere route wandelen? Als je buiten de gebaande paden gaat wandelen loop je ook door een deel van het Sterrebos, maar zie je weer andere interessante overblijfselen uit de koloniën van Weldadigheid.
De tuinen van Frederiksoord
Tegenover het Sterrenbos vind je de Tuin zonder drempels, ook wel Van Swietentuin genoemd. Ook hier zijn wandelroutes uitgezet.
- ‘Beleef De Tuinen’ door De Fruithof en De Tuin zonder Drempels (1 km, blauwe bordjes)
- ‘Van Swieten Tuinbouwschoolroute’ (1,5 km, bruine bordjes)
Vervolg je de knooppuntenroute dan wandel je door een oude laan met nog oudere bomen. Passeer je de voormalige gaarkeuken en een aantal koloniehuisjes. Allemaal prachtig gerenoveerde huizen die op plekken staan waar het tegenwoordig heerlijk wonen is.
De omgeving van Vledder
De weg richting Vledder is een beetje saai. Een rechte weg waar auto’s iets te hard rijden. Gelukkig duiken we snel het groen weer in. We naderen de voormalige schietbaan. In 1869 aangelegd voor de ‘Scherpschuttersvereniging Frederiksoord en Omstreken’.
Jongeren die voldoende hadden geoefend op de Exercitieschool en 14 jaar of ouder waren, mochten deelnemen aan de schietoefeningen. Door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog in 1914 hield de vereniging op te bestaan. In 2010-2011 is de baan grondig gerestaureerd door en onderdeel van de wandelroute.
Bij het eindpunt van de wandeling zien we ook weer de bordjes van de wandelroutes van de Maatschappij van Weldadigheid. Wij blijven echter de bruine pijltjes volgen en lopen terug naar de parkeerplaats.
De knooppunten voor deze knooppuntenwandeling Frederiksoord zijn: 04 – 02 – 85 – 05 – 77 – 88 – 94 – 03 – 04
Tips en weetjes
- Reizen: Frederiksoord ligt in Zuid-west Drenthe, vlakbij Steenwijk. Parkeer de auto op de gratis parkeerplaats bij Museum de Proefkolonie. Vanaf de parkeerplaats sla je rechtsaf en volg je de bruine pijltjes.
- Eten & drinken: Bij Museum de Proefkolonie is een restaurant met een terras. Veel leuker is het Huygens Huys, waar je niet alleen heerlijke appeltaart kunt eten, maar ook een prachtige klokkenverzameling kunt bekijken. Dit is trouwens ook het adres waar je een rondrit met de Kolonie-Express kan boeken.
- Ook bij bij Logement & Gasterij Frederiksoord kun je terecht voor een hapje en een drankje.
- Slapen kun je in hotel Frederiksoord, een historisch herenhuis uit 1770 midden in Frederiksoord. Of boek een natuurhuisje in de nabije omgeving.
- En nog veel meer: in Museum de Proefkolonie ga je 200 jaar terug in de tijd en treed je in de voetsporen van de eerste kolonisten en ervaar je hun onvergetelijke verhaal via een unieke multimediale tijdreis! De entreeprijzen vind je HIER. Met een Museumkaart mag je gratis naar binnen.
- De Tuinen van Frederiksoord zijn een begrip in Nederland en ver daarbuiten. Sinds kort zijn De Tuinen weer open en toegankelijk voor iedereen. In de Tuinen van Frederiksoord vind je De Fruithof, De Tuin zonder Drempels en de Tuinbouwschooltuin.
- Frederiksoord vanuit de lucht? Ook dat kan. Ikeair heeft verschillende ballonvaartarrangementen waaronder de kolonieballonvaart.
