Drachten: stad in Stijl

Drachten is een doorsnee provinciestad in Friesland, met ruim 55.000 inwoners. Maar daarmee is alles wel gezegd vind ik. Want bijzonder is Drachten niet. En hoewel het qua grootte een stad is, behoort die niet tot de Friese elf steden. Toch heeft Drachten meer dan je in eerste instantie zou vermoeden. Namelijk de Papagaaienbuurt én een museum met een bijzondere verzameling werken van Dada en De Stijl.

Museum in een voormalig Klooster

Museum Drachten is gevestigd in een van de drie kloosters die ooit in de Gemeente Smallingerland hebben gestaan. Namelijk in het voormalige Franciscaner klooster, midden in het centrum van Drachten. De collectie van het museum geeft een boeiend overzicht van de beeldende kunst van de twintigste eeuw tot nu. Met in het bijzonder de tijd tussen de twee wereldoorlogen. De vaste collectie bestaat uit een aantal belangrijke werken van de Nederlandse kunstbeweging De Stijl, vernoemd naar het in 1917 in Leiden opgerichte tijdschrift De Stijl.

Daarnaast zijn er in museum Drachten werken van de kunststroming Dada te zien, bekend om de ietwat absurdistische en vernieuwende creaties.

De schilderijen en ontwerpen van De Stijl zijn herkenbaar door de strakke (rechthoekige) vormen en de primaire kleuren, zoals rood, geel, blauw, gecombineerd met zwart, wit en grijs. Kleuren die je waarschijnlijk kent van de schilderijen van Piet Mondriaan, die naast Theo Doesburg een van de beroemdste leden is van De Stijl.

Wat heeft Drachten met Dada en De Stijl?

Dat Drachten wordt gezien als het “kloppend hart” van Dada en De Stijl heeft te maken met de vriendschap tussen 2 Friese schoenmakers: Thijs en Evert Rinsema. Die tevens kunstenaar en dichter waren.

Deze broers uit Drachten raakten  in 1920 bevriend met architect en schilder Theo van Doesburg, een belangrijk lid van De Stijl. Door deze vriendschap komt Van Doesburg regelmatig naar Drachten waar hij in contact wordt gebracht met de gemeente-architect Cees Rienks de Boer die een belangrijke rol gaat spelen in de ontwerpen van Van Doesburg.

In 2018, toen Leeuwarden culturele hoofdstad  van Europa was, werd door Museum Dr8888, zoals het museum officieel heet, op verschillende manieren aandacht besteed aan de “erfenis van deze cultuurstromingen”.

De Papagaaienbuurt in Drachten

Maar er zijn meer overblijfselen van De Stijl te vinden in Drachten. Zo ontwierpTheo van Doesburg in de Papagaaienbuurt, 16 middenstandswoningen en de Landbouwwinterschool en bedacht hiervoor een kleuroplossing. De kozijnen en het overige houtwerk van de huisjes werden namelijk in de kleuren rood, geel en blauw geschilderd.

Deze kleine woningen aan de Torenstraat in Drachten, op loopafstand van het museum staan er nog steeds. Zij worden bewoond of doen dienst als kleine bedrijfjes. Maar aan de buitenkant is niets veranderd.

Sinds 2018 is Torenstraat 3 een museumwoning en rijksmonument. Het Van Doesburg-Rinsemahuis is opengesteld voor bezoek.

Ook ontwerpt Van Doesburg op verzoek van De Boer glas-in-loodramen voor de Christelijke ULO en de Landbouwwinterschool.

Tips en weetjes

• Kom je met de auto? Parkeer deze dan op het Kyriat Onoplein. Dit is achter schouwburg de Lawei en op 5 minuten loopafstand van Museum Drachten. Hier kun je van maandag t/m vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur in de speciale P-zone 3 uur gratis parkeren.
• Als je langs schouwburg de Lawei naar Museum Dr8888 loopt en even naar beneden kijkt zie je dat de lichtgevende stapstenen op dit moment zijn vervangen door lampjes in de Stijlkleuren.
• Op de website van  Museum Dr8888 kun je meer informatie vinden over deze doorlopende activiteiten. Kortom er is in Drachten meer te beleven dan je in eerste instantie zou denken.